Ашлын Данара
| Ашлын Данара | |
|---|---|
| Төрсн җил-өдрнь | 1935 җилин сентябрь сарин 21 |
| Төрсн һазр | Зөвллтин Холват улс, Хальмг Таңһч, Бәәшңтә хотн |
| Нас барсн җил-өдрнь | 1982 җилин август сарин 20 |
| Нас барсн һазрнь | Категория:Персоналии по алфавитуКатегория:Умершие в Элст балһсне, Хальмг Таңһч |
| Орнь |
Шаблон:Зөвллтин Холват улс →  СССР |
| Шинҗлх ухана салврнь | Күмн судлл |
| Аҗлын һазрнь | Хальмг номин күрәлң |
| Сурһульнь | |
| Номин зергнь | доктор наукКатегория:Доктора наук |
| Номин цолнь | профессор |
| Җоладгч багшнь | Золотарёва, Ирина Михайловна[d] |
Ашлын Данара (сентябрь сарин 13, август сарин 20) — түүкин номин кандидат, Хальмгин түрүн күн судлач[1].
Намтр
Хальмг Таңһчин Западн улсин Бәәшңтә хотнд төрсмн. Эцкнь Җалын Овш - тооч, экнь Аграфена Петровна - күүкдин цецрлгин сурһмҗлач.
Баһ наснь маш кецү бәәсмн. Өрк-бүлднь һурвн күүкд. Хамгин икнь бәәсн Данараһин 7 настаднь дән экләд, дарунь хальмгудыг Сиврт цөлсмн. Гив чигн өрк-бүлнь әмд үлдҗ, күүкднь болвсрл авч чадҗ. Данара бичкн наснасн авн эрдмт-номт болхар күсчәсн[2].
Ош балһсна багшин деед сурһулин бәәһлин ухана салвриг төгсәһәд, нәәмн җилдән Хальмгин Таңһчин орн судллын музейин бәәһлин әңгин дарһ болҗ көдлдг бәәсмн. ЗХУ-ин ШУА-ин угсатна зүүһин күрәлңгин аспирант. моңһл судллын салврт ах номин көдләч болҗ көдлсмн. 1972-гч җилд «Хальмг ард-түмнә антропологин бүрлдл» (Антропологический состав калмыцкого народа) гидг седвәр докторын цол харссмн.
Төрскән Харсгч ик дән болн хальмгуд Сиврт цөлгдсн цагт тасрсн хальмг угсатна антропологин судлһаг шинәс сергәсн йовдл Ашлын Данараһин нернлә бат залһлдата. Тернь эврә номин бүтәлмүдтән һол оньган өдгә цагин күн-ам судлх асудлд хандулдг бәәсмн. Күн судллын материалан хальмг үндстн бүрлдсн, негдсн үүл-йовциг цәәлһхин төлә ашглҗасмн.
Хальмг угсатна нутг-девскрин багмудын антропологин төрлиг нәрхн судлх болмҗ өгдг соматологин өргн күрәтә материал цуглулснь - түүнә аһу ик ач болна. Соматологин талар йовулҗасн судлһана ашнь болн өргн күрәтә хәрцүлсн антропологин үндсллиг аһулсн ик гидг бәрмт материалнь хальмгудын соматологин һол эк сурвлҗ болсн Ашлын Данараһин «Хальмгудын угсатна антрополог» гидг монографьд ниитлҗ һарсмн. Эн бүтәлнь - хальмг угсатна һарл-үүсл, түүк зерг ик гидг асудлыг судлхд орулсн чухл хүв-немр болна.
Эрдмт-номт Ашлын Данара антропологин чиглләр (АВО тогтлцана) цусна бөлгин угсатна һазр-зүүһин тархлтын таларк медәллһиг цуглулҗ эклв. Хальмгин дерматоглифин талар бүрн медәллһ цуглулҗ, эн материалын ик хүвинь лабораторьд болвсрулсн болвчн, зәрминь ниитлҗ күцсн уга.
1982 җилин август сарин 20-нд эрдмт-номт Ашлын Данара насан барв.
Бүтәлмүднь
- Этническая антропология калмыков (соматологическое исследование). - Элиста, 1976.
- К истории изучения антропологии калмыков // УЗ КНИИЯЛИ. - Элиста, 1969. - Вып.8. Сер. истор.
- Антропологическая характеристика современных калмыков// Сов. этнография. - 1971. - № 5.
- Анализ распределения некоторых физиологических показателей среди калмыков (данные серологии) // «Проблемы алтаистики и монголоведения». Тез. докл. и сооб. Всесоюз. конф. Элиста, 17-19 мая 1972 г. - Элиста, 1972.
- Антропологическая характеристика некоторых этнографических групп калмыков // Вестн. КНИИЯЛИ. - Элиста, 1973. - Вып.7.
- Данные по группам крови системы АВО у калмыков // «Проблемы алтаистики и монголоведения». Матер. Всесоюз. конф. Элиста, 17-19 мая 1972 г. - Элиста, 1974. - Вып.1.
- Дерматоглифическая характеристика калмыков // Проблемы современных этнических процессов в Калмыкии. - Элиста, 1985.
- Распределение дерматоглифических признаков среди этнотерриториальных групп калмыков //Вопросы сравнительной этнографии и антропологии калмыков. - Элиста, 1980.
- Дерматологическая характеристика калмыков // Проблемы современных этнических процессов в Калмыкии. - Элиста, 1985.
Сурвлҗс
- Учёные Калмыцкого института гуманитарных исследований РАН / П. Э. Алексеева, Е. Н. Бадмаева, М. Б. Байсхланова, В. Ш. Санжиева ; Рос. акад. наук. Калмыц. ин‑т гумманитар. исслед. — Элиста : Джангар, 2001. — С. 298—300. — 440 с. — 300 экз. — ISBN 5-71020-391-4.
- Н. В. Балинова, Н. Х. Спицына. Яркая судьба первого антрополога Калмыкии. К 85-летию со дня рождения Данары Овшиновны Ашиловой // Вестник антропологии. — 2020. — Т. 50, № 2. — С. 297—302. — ISSN 2311-0546. — doi:10.33876/2311-0546/2020-50-2/297-302. Архивировано 15 января 2022 года.