Бәәшңтә (һол)
Бәәшңтә — Әрәсән, Ростов муҗ болн Хальмг Таңһчин нутг девскрт урсдг һол болна. Һолын адгнь Егорлгин адгас 48 км-ин зәәд барун эрг даху оршдг. Һолнь 46 км утта, ус цуглулх талвань — 490 хавтха дөрвлҗн км[1].
Әрәсән улсин усна объектмудын бүртклин медәлләс авч үзхлә, һолнь Теңгин сав һазрин төөргт харьялгдҗ, усна аҗ-ахун һазрнь Новотроицкин усн зәңгдәһәс адг күртл). Һолын дед сав һазрнь болхла — Северскин Донецын цутхлңгас дорк Тең мүрнә цутхлмудын сав һазр болна. Һолын сав һазрнь Тең мүрн болдг (сав һазрин Әрәсән кесгнь)[1]:
Физик, һазр зүүһин шинҗ-чинр
Бәәшңтә — болхла, эгл-йирин тегш талын һол бәәһәд, бичкн налута болн удан урсхлта болна. Һолын экнь далан шатас 80 метр өндрт, Городовиковск балһсна кесгт, Ставрополин өндрлгин барун-хөөт захд бәәдгБерёзовка селәнәс деегшән, адгас 3 шаху км-ин зәәд Бәәшңтә дәкәд урсхлыннь чигллән хүврүлҗ, барун хөөт үзгт бәәдг Берёзовка селәнә алднд бәәдг[4]
Ә-сав
Ус цуглулх талвань — 490 хавтха дөрвлҗн кмтеегин бүслүрт бәәрлҗ, ө-шуһун талар гихлә, зөвкн тәрмл ө-модн болн талва хамһалдг өөһин зурасд бәәнә. Ус цуглулх ә-сав әдлго. Сав-һазрин барун кесгнь үлү көгҗсн бәәнәҺашун һөрк цутхдг[1].
Усн-зү болн цаг-уур
Теңгин ә-савин бусд һолмудла әдләр Бәәшңтән җилин урсцнь хаврин цагт үйрлх, бусд цагт усна шат буурх өвәрцтә. Хаврин урсцнь җилин ниитин урсцин 90 хүвиг күртл эзлх маһдллта. Зунын хамгин баһ ус зарцуллһ йириндән август-сентябрь сармудт, хая июль болн октябрь сард онгддг. Үвлин хамгин баһ ус зарцуллһнь декабрь-январь сармудт, хая февраль сард болдг. Шар усна үйр йирин бәәдләр февраль сарин хойрдгч хаһст эклдг[5]. Урсциг бичкн усн саң болн цөөрмин туслмҗтаһар тохрулсн бәәнә[3].
Җилин турш Бәәшңтә һолын ә-савд ордгхур-тунсна кемҗән хәрцңгү әдлхн бәәнә. Тогтсн йосар хур-тунсна хамгин ик кемҗәнь хаврин адг, зунын экнә хаһс (май-июль) болн үвлин экнд (декабрь) ордг. Һолын сав-һазр нег цаг-уурин бүслүрт бәәрлдг учрар һолын экн болн адгт ордг хур-тунсна җилин ниилвр әдлвтр болна. Үлгүрлхлә, һолын экнд оршдг Берёзовка селәнә хүвд — 469 мм[7].
| Шаблон:Климатограмма | Шаблон:Климатограмма |
Темдглл
- ↑ рус.] / textual.ru // Государственный водный реестр : [арх. 15 октября 2013] / Минприроды России. — 2009. — 29 марта.
- ↑ Топографическая карта Европейской России
- ↑ 3,0 3,1 3,2 Топографическая карта Европейской России
- ↑ Топографическая карта Европейской России
- ↑ Схема комплексного использования и охраны водных объектов бассейна реки Дон. Книга 1. Общая характеристика речного бассейна
- ↑ Climat: Городовиковск — Diagramme climatique, Courbe de température, Table climatique — Climate-Data.org
- ↑ Climat: Березовка — Diagramme climatique, Courbe de température, Table climatique — Climate-Data.org
Шаблон:Егорлык от Новотроицкого г/у до устья