Хальмг хувцна өдр
| Хальмг хувцна өдр | |
|---|---|
 | |
| Бәәһүлгдснь | 2022 җилин сентябрь сарин 9 |
| Темдглгднә | Хальмг Таңһч |
| Кедгнь | Сентябрь сарин хойрдгч бембә өдр |
Хальмг хувцна өдр (Хальмг Таңһчин Улсин Хурлын (Парламентын) шиидврәр җил болһн сентябрь сарин хойрдгч бембә өдрт темдглдг байр-наадн.
Эн байр-наадн Хальмг Таңһчд цуг бәәҗәх улсин болн ирсн гиичнрин оньгиг хальмг үндснә хувцнд татад авч, өвкнрин өвлсн хувцна улмҗллыг хадһлҗ хамалх керг-үүлд зөрүлгдсн йовдл болҗ бәәнә.
Түүкнь
Хальмг Таңһчин толһачин саначлһар Хальмг Таңһчин Улсин Хурлын сентябрь сарин 9-нд болсн 27-гч хургин сүүр деер Хальмг Таңһчин «Хальмг улсин байр-йослл, мартгдш уга өдрмүдин тускар» гидг нертә хуульд немр, сольлт орулад, хальмгудын үндснә хувц хадһлҗ хамһалх, хөөт үйнртән зөрүлн бәрүлхин төлә «Хальмг хувцна өдр» гидг байр-нәәриг тогтаһад, зокан бәәһүлв. Эн байр-нәәриг җил болһн сентябрь сарин хойрдгч бембә өдрт темдглнә[1].
Хальмг Таңһчин толһач Бату Хасиков «Хальмг хувцна өдр» гидг байриг тогтаҗ һарһсна йөрәлин үгдән:
«Үндснә хувцнь — Хальмгин сойлын өвд онцха үүрг дааҗ бәәсн деерән олн зун җилин турш мана улсин мергн ухаг хадһлад үлдәҗ, эзнә ниигмин бәәдл, хүв күүнә онцлгиг харулҗ өгдг. Бидн үзл-бодл, күсл зөрлһән негдүлҗ, өвк-деедсин улмҗллта үнтә зүүлс деер сүүрлҗ бәәсәрн күчтә бәәнәвидн! Тиим учрас өвк-деедсин биднд өвлүлҗ үлдәсн һәәхмшгтә сойлын өвиг бидн хадһлҗ үлдәх йоставидн»[2].
Хальмг Таңһчин толһач Бату Хасиков
Хальмг Таңһчин Хурлын дарһ Анатолий Козачко тогтасн өдрин мендчлһнә үгдән:
«Үндснә хувц болхла, йирин негн хувцн биш, келн улсин сойл, түүк, йос-заңшал, әмдрлин һол болдг. Эннь үндстнә тодрха «үзүллт» болсар өңгрсн үйин сойл, оюн-санана цуг байльг өв, нүүдлч сойлын олн талта бәәдлиг хадһлхд туслдг юмн»[3].
Хальмг Таңһчин Услин Хурлын дарһ Анатолий Козачко
Тер цагас авн жил болһн сентябрь сарин хойрдгч бембә өдрт Хальмг Таңһчин Элст хотл балһснд «Хальмг хувцна өдр» олн хальмгудын болн гиичнрин нүднә өмн йовулгдҗ бәәнә.
Улмҗллнь
Хальмг хувцна өдрин «наснь» баһ болсн учрар, үүнә улмҗллнь сән тогтад уга бәәнә. Зуг, һурвн җилин турш тогтад йовҗах бәәһә йосллын тоод эрдмт-номтнр, хальмг улсин бүҗг-дегллтин хамтлгуд, сурһулин бүрдәцс, уячнрин бәәһүллһс, багшнр, Хальмг Таңһчин дарһнр чигн орцна. Бас Хальмг Таңһчин сурһульмудт хальмг хувцна туск кичәлмүд йовулгдад, цуг сурһульчнрт улмҗллта хуцвцна нәрн утх-чинриг тәәлҗ бәәнә[4].
Хальмг хувцна өдрт цуг улмҗллта хувцта орлцачнр цувад йовҗ, олнд эврә уйҗ авсн хувцан үзүлҗ, дун-бүҗгин концерт үзҗ бәәдг. Эннь хальмг улсин үндснә эв-негдлиг батрулх, үндсн хальмг сойлыг хадһлх, үндстнә өврмц бәәдлин күчн болх хальмг хувцыг әмтн дунд тархаҗ делгрүлх болн утх-чинринь суртчлх чинртә өдр болна[5].
Темдглдгнь
Хальмг хувцна өдриг болхла, Хальмг Таңһчд бәәдг улс, Хальмг Таңһчас нүүҗ, һазадын орн-нутгудт йовҗ одсн улс болн цуг төрскн келндән, түүкдән, сойлдан хару болсн улс темҗглҗ бәәнә. Эн байрт орлцхин төлә орлцач болһн үндсн хальмг хувц бийдән эврән уяд эс гиҗ уячар уюлад авх йоста болҗана. Җиләс җил ирвәс эн байр-нааднд орлцх орлцачнрин тонь улм-улм өсч бәәснь, хальмгудын үндсн хувцндан ик соньрхлаһинь медүлҗ бәәнә.