Үндстнә үзг-бичгин өдр

Үндстнә үзг-бичгин өдр (бичг болсн җил болһна сентябрь сарин 5-д темдглгднә^[1].

Үзг-бичгтә болхла, амарн келсн үг мартгдв чигн, цаасн деер бичәтәнь үйәс үйд улмҗлгдад йовх юмн. 1648-гч җиләс авн эврә үзгтә болад, эврә тууҗ-түүкин йовдл, домг-дун, тууль-үлгр, эмнлһнә, һазр-зүүһин, то-эвсин, зурха-одна бичгүдиг олар орчулад, эврән чигн бичәд үлдәсн болдг^[2].

Байрин түүк

Эн байриг 1998-гч җиләс авн җил болһн темдглнә. Үүниг 1998-гч җилин апрель сарин 27-д Хальмг Таңһчин Йирңкәлгч Илүмҗин Кирсан 83-гч тойгта заквр һарһҗ батлсмн^[3].

Арһ-кемҗән

Эн өдрт бүк Хальмг Таңһчд олн арһ-кемҗән йовулгдна. Болвсрлын бүрдәцст багшнр эврә сурһульчнр болн оютнртан Тод бичг болн Зая-Пандитын тускар келҗ өгнә, сурһуль сургчнр болхла, илдклмүдән умшч өгнә. Дунд болн ик сурһульмудт номтнр болн олна үүлдәчнр ирәд, бичкдүдт урн кичәл зааҗ өгнә^[4].

Бас эн өдрт зөрүлҗ, олн әмтн дунд Тод бичгиг делгрүлхин төлә, төгрг ширәс, баһ хурлмуд, һәәхүлмүд болн нань чигн арһ-кемҗә йовулна^[5]^[6]^[7]^[8].

Җишәнь болхла, 2023-гч җилин сентябрь сарин 5-д Хальмг Таңһчин Н.Н.Пальмовин нертә үндстнә музейд өөрдин үзг-бичгин 375 җилин өөнд нерәдсн «Заясн бичг» гидг һәәхүл секгдв^[9].

Темдглл

[1] В Калмыкии отмечается День национальной письменности

[2] ҮНДСН ҮЗГ-БИЧГИН ӨДРТ ЗӨРҮЛСН ЙӨРӘЛИН ҮГ

[3] ГЛАВА РЕСПУБЛИКИ КАЛМЫКИЯ. УКАЗ от 27 апреля 1998 года N 83

[4] 375 ЛЕТ ОЙРАТСКОЙ ПИСЬМЕННОСТИ

[5] 5 сентября в Калмыкии отмечается День национальной письменности

[6] В КАЛМЫКИИ ОТМЕЧАЕТСЯ ДЕНЬ НАЦИОНАЛЬНОЙ ПИСЬМЕННОСТИ

[7] День национальной письменности "Тодо бичиг" (Ясное письмо)

[8] Тодо бичиг - драгоценное наследие калмыцкого народа

[9] МЕЖДУНАРОДНАЯ ВЫСТАВКА ОЙРАТ-МОНГОЛЬСКОЙ КАЛЛИГРАФИИ «ЗАЯСН БИЧГ»

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]