Эсперанто келн
Эсперанто келн (эспер. Esperanto) — 1887 җилд Варшавын кел шинҗләч, Лазарь (Людвик) Маркович Заменгофин арвн җил көдлн аҗлсна эцст бүтәсн хамгин түгәмл төлвлһәтә келн. 1878 җилд түүнә «Lingwe uniwersala» төслнь дууссн болҗ. Декабрь сарин 17-нд Заменгоф гимнастикин нәәҗнртәһән кел бүтәсән темдглв. Зуг Заменгоф тер үйд баахн наста бәәсн төлә бүтәлән барлад һарһҗ чадсн уга.
Эсперанто келнә түрүңк барлгдҗ кевлгдсн дегтрнь «Lingvo internacia. Antaŭparolo kaj plena lernolibro» («Олн улсин келн. Оршл болн бүрн сурх бичг»). Заменгофин нууц нернь — Эсперанто (Esperanto, үгчләд орчулхла, — «Нәәдвртә»). Эннь удл уга шин келнә нерн болҗ. Ондан төлвлсн келмүдәс эсперанто келнә хамгин чухл онцлг шинҗ-чинрнь иим:
- экн шатд сурхд амр-килвр бәәдл, амрхн дүрм болн эс хамарх зүүл бәәдг угань;
- төв сәксн бәәдл (үндснә биш бәәдл), талданар келхлә, эсперанто келн ямаран чигн улс, үндстнлә холва уга.
Эсперантия («Эсперантоһин орн», 120 улс) гидгнь эсперанто келәр келдг улсин эсперантоһин ниигмлг, теднә сойл, мөн келиг нег улс мет ашглдг һазр, бәәһүллһсиг нерәддг нер-томьян болна. Эсперанто келиг ашглдг улсиг эсперантистмуд эс гиҗ эсперанто келгчнр гиҗ нерлдг (икңкдән эсперантофончуд). Ода делкә деер олн зүүлин тооцаһаһар нег зун миңһнәс хойр сай күртл эсперанто келгчнр бәәдг болад, хойр миңһн орчм күүнә хүвд эсперанто келнь теднә төрскн келн болна.
Esperanto
