Магтал
Эн үг олн утхта болдг юмн. Магтал (утх-чинр) гидг халхиг үз.
Магтал (моңһл келтнрин ардын амн-зокал болн утх-зокалын җиҗг төрл, юм магтх шүлгләнә бүтәлмүд[1][2]. Утх-зокалд түүкин ямр негн йовдл эс гиҗ баатрт зөрүлсн байсхлңт шүлг мөн[3].
Тодрхалл
Магталын һарл-үүслиг эрт урд үйин нүүдлчнрин заң-үүл, байр-йосллыг дахлддг дуудас олад үзҗ болна. Магтал болхла, сүмсн, һазр, күн-әмтнд чигн зөрүлсн болдмн. Эн һурвн төрлин магталмудыг (ирү нәәрг, нәәрүлһ, бүтцәрн йилһтә) магталын дед төрл гиҗ үзҗ болх болвчн, моңһл судллын утх-зокал судллд иим хувагдл бәәдг уга[1].
Магтл болхла, үрглҗ монолог«Нууц товчанд» бәәдг «Бөкиг магтх» шүлгин ишллин бүтцнь эн дурсхлын магталмудын йирин онцлг болдмн[1]:
«...Бас дәкн байрлулгч/ Бат итклт/ Бахдн бәрлдгч/ Бууршго күчт/ Шалмһа көдлһәнт/ Бүргдин девлтт/ Идр арслң...»
Магталмудыг бас нүүдлчнр дунд маань[5].
Немәд келхд, магталыг БНМАУ-ин үйд шүлгчнр эв хамтын нам, Зөвллт-Моңһлын нәәрмдл, эк орна йилһән сән күмсиг күндткн магтх шүлг зокадг бәәҗ[2].
Темдглл
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Эдлеева, 2007, с. 229.
- ↑ 2,0 2,1 Михайлов, 1962—1978.
- ↑ Магтаал
- ↑ Эдлеева, 2007, с. 230.
- ↑ Эдлеева, 2007, с. 232.
Ном-зү
- Эдлеева К.А. Композиционные и структурные особенности монгольских гимнов // Известия Российского государственного педагогического университета им. А.И. Герцена. — 2007. — Т. 15, № 39. — С. 228-233.
- Г. И. Михайлов. Магтаал // Краткая литературная энциклопедия. — М.: Сов. Энцикл., 1962—1978. — Т. 4.
Холвас
- Шубина Е.Р. «Магтал двенадцати деяний светлейшего спасителя Будды» Галсанджинбы Дылгырова // Монголика-XIII: Сб. ст.. — Шаблон:СПб: Петербургское Востоковедение, 2014. — С. 65-70.