Путин, Владимир Владимирович

Рувики-с
Запрос «Путин» энд нүүлһҗәнә; см. также другие значения.
Владимир Владимирович Путин
Президент Российской Федерации Владимир Владимирович Путин (2024).jpg
Орсин холвана Улсин йирңкәлгч
Орсин Холвана Улсин Төрин Зөвллин дарһ
Орсин Холвана Улсин Засгин һазрин дарһ
Холвана улсин Министрмүдын Зөвллин дарһ
«Негдсн Әрәсә» намин дарһ
ТУХН-ин ордудын Төрин тергүннрин зөвллин дарһ
Орсин Холвана Услин Аюл уга бәәдлин зөвллин сегләтр
Әрәсән ФСБ-н дарһ
Төрсн җил-өдрнь 1952 җилин октябрь сарин 7
Ленинград, ЗХУ
Тохмнь Путинахн
Эцкнь Владимир Спиридонович Путин
Экнь Мария Ивановна Путина
Гергнь Людмила Путина (Шкребнева) (1983—2013)[1]
Күүкднь Мария (1985), Екатерина (1986)
Намнь ЗХУКН (1975—1991)
МГӘ (1995—1999)
Негдлт (1999—2001)
Негдсн Әрәсә (ахлгч болв чигн, намин гешүн биш, 2008—2012)
Сурһульнь 1. Ленинградын улсин ик сурһуль
2. ЗХУ-ин КГБ-ин деед сурһуль
3. ЗХУ-ин КГБ-ин Улан тугин деед сурһуль
Номин зергнь (1997)
Мергҗлнь Хуульч, Таңнул, Төрин зүтклтн, улс төрч
Керг-үүлнь йирңкәлгчин цаг, төрин цергллт, тусха цергллт
Шаҗнд хандх хандлһнь үнн алдрта шаҗн[2][3]
Һар үзгнь Изображение автографа
Шаңнлнь
ЗХУ, Орсин Холвана Улсин болн ТУХН-а шаңнл:
шаҗна шаңнл:
тәмрин цолмуд:
Таладн орн-нутгин:
зевсгин шаңнл:
Сайтнь kremlin.ru (президент.рф)
Военная служба
Церглх хуһцань 1975—1991, 1998—1999
Харьялгдхнь  СССР → Flag of Russia.svg Орсин Холвана Улс
Цергин салвр Emblema KGB.svg ЗХУ-ин ТАУБХ→
Flag of Federal security service.svg Әрәсән ХАУБЦ→
Banner of the Armed Forces of the Russian Federation (obverse).svg Әрәсән ЗК
Цолнь Бухг
полковник (1999)
Зерглл:
Действительный государственный советник РФ 1 класса (Минобороны)г.png
Орсин Холвана Улсин 1-гч зергин Төрин йосна селвгч
Һардснь ОХУ-ин Зевсгтә күчнә деед йирңкә ахлгч
(1999 җилин декабрь сарин 31 — 2008 җилин май сарин 7;
2012 җилин май сарин 7-ас авн)
Дәәлснь Чечнән хойрдгч дән
Гүрҗин дән
Әрәсә-Украинә дәәнә темцлдән
Сирьд Әрәсән цергин аҗллһн
Хасг улст ХАБГБ-ин үүл-аҗллһан
Көдлсн һазрнь
Логотип РУВИКИ.Медиа Медиафайлы на РУВИКИ.Медиа

Влади́мир Влади́мирович Пу́тин (1952 җилин октябрь сарин 7-нд төрҗ һарв, Ленинград балһсн, ЗХУ) — Әрәсән төрин болн улс төрин зүтклтн. ОХУ-ин одаһин Йирңкәлгч, ОХУ-ин Төрин Зөвллин дарһ, ОХУ-ин Аюл угаһин Зөвллийн дарһ; 2012 җилин май сарин 7-ас экләд, ОХУ-ин Зевсгтә күчнә деед йирңкә ахлгч. Өмннь, 2000 җилин май сарин 7-ас авн 2008 җилин май сарин 7-на хоорнд йирңкәлгч болҗ бәәсн болад, 1999-2000, 2008-2012 җилдмүдт ОХУ-ин Засгин һазрин дарһ болҗ бәәв. 2024 җилин март сарин 15-ас 17-на хоорнд болсн суңһврар ОХУ-ин йирңкәлгч болҗ дәкн суңһгдв (түүнә төлә 76,277,708 күн эс гиҗ 87,28% санлан өгв)[7].

Ленинградын Улсин Ик Сурһулин (ЛСУ) хуулин факультетиг төгсәв. 1977 җиләс авн ЗХУ-ин КГБ-ин Ленинград, Ленинградын муҗиг хәрүцсн һазрин мөшкән бәәх келтст көдлҗ бәәсмн. 1985-1990 җилмүдт НАУ-д ЗХУ-ын һазад таңнулын резидентурт церглҗ бәәв[⇨]. Ленинградур хәрҗ ирәд, Ленинградын Улсин Ик Сурһулин ректорын туслач болад, дарунь Ленинград балһсна Зөвллин дарһ Анатолий Собчакин[⇨] селвгч болҗ бәәв. 1991 җиилн август сарин 20-нд КГБ-ас һарад, Санкт-Петербург балһсна мэрийд орҗ көдлв. 1996 җилин һуврин суңһврт Собчак диилгдснә дару Москвад нүүҗ одад, ОХУ-ин Йирңкәлгчин керг-үүлсиг һардх һазрин[⇨] дарһин дарук болҗ тәвгдв. 1997 җилд Путин эдин засгин номин кандидатын зерг хамһалҗ авч. ОХУ-ин Холвана аюл уга бәәдлин алвна дарһ болад, Аюл угаһин зөвллин сегләтр болад көдлҗәһәд, 1999 җилин август сард Засгин һазрин тергүн болв[⇨].

1999 җилин декабрь сарин 31-нд ОХУ-ин йирңкәлгч Борис Ельцин ширәһәсн буусна дару йирңкәлгчин үүл дааҗах күн болад бәәв[⇨]. 2000 җилин һурвдгч сарин 26-нд ОХУ-ин Йирңкәлгч болад түрүн суңһгдҗ, дарунь 2004, 2012, 2018 җилд дәкн суңһгдад бәәв. 2012 җилин суңһврин өмн Йирңкәлгчин бүрн эркин хуһцаг 4 җил бәәсиг Үндсн хууляр 6 җил болһ немв. ОХУ-ин Үндсн хуульд немлт, сольлт орулсна дару эннь 2024 җилин Йирңкәлгчин суңһврт нер девшх эркән авв[8][⇨].

Владимир Путинә түрүңк йирңкәлгчин бүрн эркин хуһцанд эдин засгин шинрлт, һазрин тосн, бәәһлин кииһин (газин)[9][10] үн 5 дәкҗ немгдснә дару Әрәсән эдин засг җилд дундҗар 7%-әр өсч бәәв[11]. Түүнә һардвр дор Әрәсә Чечнян хойрдгч дәәнд диилв.

Путин 2008-2012 җилд Йирңкәлгч Дмитрий Медведевин үйд Йирңкә министр болҗ бәәхдән церг, цагдаһин бәәһүллһсин шинрлтиг һарад бәәв.

Һарлнь

Основная статья: Владимир Путинә өрк-бүлнь
Внешние изображения
Владимир Путин НАУ-ур йовхасан өмн эцк эктәһән, 1985 җил

Әрәсән күн амн тооллһна цагт эврә хәрүлсәр орс үндстә күн[12].

Эцкнь — Владимир Спиридонович Путин (1911 җилин февраль сарин 23 — 1999 җилин август сарин 2), Тверь муҗин Тверин уездын Поминово селәнд төрҗ һарв[13], 1933-1934 җилд шумбгч оңһцин флотд цергләд бәәҗ[14], Төрскән Харсгч Аһу Ик дәәнә орлцач. 1941 җилин июнь сарас авн Улан Әәрмд одад, Улан Әәрмин 86-гч дивизин 330-гч хадг бух цергин салдс болад, Неван нөкәсиг хамһалҗ, 1941 җилин ноябрь сарин 17-нд зүүн шилв, көл хойртнь келтркә орад, күнд шавдв[15][16]. Владимир Спиридонович «Цергин һавьяһин төлә», «Ленинградыг харссна төлә», «Немшиг диилснә төлә» медальмудар шаңнгдсн бәәҗ. 1941 җиләс авн Цуг Холвана Коммунист (большевикмудын) намин гешүн. Дәәнә хөөннь Ленинградын И.Е. Егоровин нертә вагона үүлдврт мастер болҗ көдлв. 1985 җилд Төрскән Харсгч Аһу Ик дәәнә 1-гч зергин одар шаңнгдв[17].

Экнь — Мария Ивановна Путина (урднь Шеломова) (1911 җилин октябрь сарин 17 — 1998 җилин июль сарин 6)[18], Тверь муҗин Тверин уездин Заречье селәнәс ирҗ, Владимир Спиридоновичлә таньлдад авсмн[13]. Бас үүлдврт көдләд бәәҗ, Ленинградын бүсллтәс әмд һарв. КБФ-ин төв бәәрнь терүг Ленинградыг харссна төлә гидг медаляр шаңнв.

  • Эцкнь — Владимир Спиридонович Путин

    Эцкнь — Владимир Спиридонович Путин

  • Экнь — Мария Ивановна Путина (урднь Шеломова)

    Экнь — Мария Ивановна Путина (урднь Шеломова)

  • Владимир Путин эктәһән. 1958 җиилн июль сар

    Владимир Путин эктәһән. 1958 җиилн июль сар

Баахн наснь болн баһ наснь

Владимир Путин 2017 җилин май сарин 9-нә өдр Москван «Үкл уга мөңк бух церг» җигсәлд дәәнә орлцач дәәч эцкиннь хөрглә

1952 җилин октябрь сарин 7-нд Ленинградын[19] Маяковскийин һудмҗин В.Ф.Снегиревин нертә роддомд төрҗ һарв[18]. Спасо-Преображенскин сүмд кирслгдҗ бәәв[20][21].

Владимир болхла, өрк-бүлин һурвдгч көвүн бәәв. Түүнә төрхәс өмн хойр ик ахнь нас барҗ: Альберт (Төрскән Харсгч Аһу Ик дән эклхәс өмн насан барсв) болн Виктор (1940-1942)[22].

Путинә гер-бүл Ленинград балһсна Басков һудмд (12-гч бәәрин тавдгч, деерк давхрт) нег өрәтә патьрт бәәсн бәәһәд, Путин ЗХУ-ин КГБ-д көдлмшән эклх күртл эн бәәрнд әмдрәд бәәҗ. Тосно балһсна зуслңгин герт сурһульч Путинә өрәд Зөвллтин цергин таңнулын бәәһүллһиг үндслгчдин негнь Ян Берзинә көрг бәәсн бәәҗ. Йирңкәлгч болсна дару Путин баһ наснасн таңнулын көдләчнрин тускар Зөвллтин кино соньрхҗ, төрин хамһаллтын бәәһуллһд көдлхән күсч бәәсн гиҗ келҗ.

1960-1965 җилд Владимир Путин 193-гч нәәмн җилин сурһульд сурч, улм 281-гч дунд сурһульд (Технологин деед сурһулиг түшсн химин талар тусха сурһуль) орҗ, 1970 җилд төгсәв[14]. 17 наста Владимир сурһулян төгсһәһд, ЗХУ-ин КГБ-ин Ленинград, Ленинград муҗин Литейный келтст түрүн болҗ алвнд орх зөрлһәр гиичлҗ, күүндәд авсна дару Путинд күмнүлгин номин болвсрлын медлһ хамгин түрүнд олҗ авхиг зөвлҗ өгч.

1964 җиләс авн «Труд» гидг сән дурин спортын ниигмлгин «Турбостроитель» нертә спорт клубд дасхлҗулгч Анатолий Рахлин, Леонид Усвяцов хойрин һардвр дор дзюдо бөкиг сурч бәәҗ[23]. Ленинградын талдан тәмрчнрлә хамдан эннь Ленфильмд каскадёрин дүрд тоглҗ, «Ижорин батальон» (Ижорский батальон) гидг дәәнә җөжг, «Бүслл» (Блокада) гидг баатрльг кинонд наадҗ тоглв[24]Перейти к разделу «#Увлечения».

1970-1975 жилд Ленинградын Улсин Ик Сурһулин хуулин факультетин олн улсин тиңкмд сурч, намин гешүн болв[25]. Сурч бәәх тер үед Ленинградын Улсин Ик Сурһулин доцент бәәсн Анатолий Собчакта таньлдад авч. Сурһулин төгсклин седвнь «Хамгин таата үндстнә зарчм» (җоладгч багш Л.Н. Галенская, Олн улсин эрк-зүүһин тиңкм)[26].

Засгин һазрт орхас өмнк карьер

ЗХУ-ин КГБ-д церглснь (1975—1991)

КГБ-ын көдләчин хүвин кергәс авсн зург

1975 җилд Ленинградын Улсин Ик Сурһулин хуулин факультетыг төгсәҗ[27], Улсин аюл уга бәәдлин хорад орҗ көдлв[2]. Дегц эннь Охтад («401-гч сурһуль») үүл-аҗллһана болвсн күчиг белдх курст орҗ сурад, ЗХУ-ин КГБ-ин нутг-девскрин бәәһүллһсирн тогтлцанд баһ офицер (хууль зүүһин ах лейтенант) гидг герчлһ авв[28].

1977 җиләс авн эннь ЗХУ-ин КГБ-ин Ленинградын һазрин сөрг таңнулын көдлмшт орҗ көдлв[29]. 1979 җилд Путин КГБ-ин деед сурһульд сурад, терүг төгсәв.

1984 җилд КГБ-ин Улан тугта Деед сурһульд сурхар илгәгдҗ, 1985 җилд Һазад таңнулч гидг мергҗләр терүг төгсәҗ авв[21].

1985-1990 җилд эннь НАУ-д КГБ-ин һазад таңнулын алвнд көдләд бәәв. 1989 җилин декабрь сарин 5-нд Берлинә эрс нурасна дару эннь КГБ-ин архивиг җигсәчнр булаҗ авхас сергәлҗ, нууц бәрмт бичгүдиг шатаҗ уга кев.

1989 җилд НАУ-ин Үндснә Улсин Армин «Һавьяһин төлә» медаляр шаңнгдҗ.

1991 җилин август сарин 20-нд Ленинград балһсна дарһ Анатолий Собчак Улсин онцха бәәдлин хораһин зәрлг бүтәхиг эс зөвшәрснә хөөн Путин КГБ-һас һархин туск цаас бичҗ һарв[21].

Санкт-Петербург балһснд көдлснь (1990—1996)

1990 җилин хаврас авн Путин Ленинградын улсин ик сурһулин ректор Станислав Меркуриевин олн улсин асудл хәрүцсн туслач болҗ көдләд бәәв[30].

1990 җилин май сард ээннь Ленинград балһсна зөвллин дарһ болҗ суңһгдсна дару Собчакин селвгч болҗ.

1991 җилин июнь сарин 28-әс авн — Ленинград балһсна (1992 җиләс авн — Санкт-Петербург балһсн) мэрийин алвна Һазад хәрлцәнә хораһин дарһ болв[31].

1994 җилин март сард Санкт-Петербург балһсна Засгин һазрин дарһин негдгч дарук болҗ тәвгдв. Түүнә үүрг хәрүцлһд хууль сәклһин бәәһүллһ, олн ниитин бәәһүллһстә уйлда холвата көдлҗ бәәв[32].

1996 җилин зунын цагт Собчак суңһврт диилгдснә дару Путин Санкт-Петербург балһсна мэрийин көдлмшнь дуусв.

Москвад көдлснь (1996—1999)

Путиныг Москва балһснд ОХУ-ин Йирңкәлгчин керг-үүлсиг һардх һазрин дарһ Павел Бородинын дарук болҗ көдлхиг дуудсн бәәнә. Эннь һазадын Әрәсән өнчин хууль эрк-зүүһин һардлһ, менежментиг һардҗ бәәв[33].

1997 җилин март сарин 26-нд эннь Алексей Кудриныг сольҗ, Йирңкәлгчин Тамһин һазрин дарһин дарук — Кинлтын йирңкә һазрин дарһ болҗ тәвгдв[34].

Путинә келсәр, Кинлтын йирңкә һазрин батлн ​​хамһалх тушалта холвата шалһлтын ашгтнь 1997 җилин май сард Батлн ​​хамһалхин министр Игорь Родионовиг буулһх нег шилтән болв[35].

ОХУ-ин Холвана аюл уга бәәдлин алвна дарһ Владимир Путин. 1998 җил

Орсин Холвана Улсин Холвана аюл уга бәәдлин алвна дарһ Владимир Путин. 1998 җил

1998 җилин май сарин 25-нд Путин Йирңкәлгчин засг-закрһана бүс нутгудла көдлх дарһин негдгч дарук болҗ тәвгдв[36].

1998 җилин июль сарин 25-нд эннь Холвана Аюл уга бәәдлин алвна директор болҗ тәвгдсмн[37]. Үүлчлһәнә бүтциг шинрлтиг зокан бәәһүлҗ, зурһан келтсиг шинәр бәәһүлв[38].

1999 җилин март сарин 26-нд эннь Аюл уга бәәдлин зөвллин сегләтр болҗ, Холвана Аюл уга бәәдлин директорин ширәтәһән тер кевәрн үлдв[33].

1999 җилин апрель сард түүнә һардҗасн комиссин ашгт үндслҗ, Йирңкә прокурор Юрий Скуратов суусн ширәһәсн буув[39].

1999 җилин май сарин экәр Ельцин эрк-медлән Путинд өгхәр шиидв. Август сарин 5-нд энүг Йирңкә министр тәвх күслтә бәәсән медүлв[40].

Диссертац хамһалснь (1997)

1997 җилд В.Путин Санкт-Петербург балһсна Уул-уурхан күрәлңд[41] «Зах-зеелин хәрлцә үүсх нөкцлд бүс-нутгин эрдс байльгин баазыг нөкән үрҗүлх стратегь төлвллт»[42] седвәр кандидатын зерг хамһалв.

Засгин һазрин дарһ (1999 җилин август-декабрь сар)

Немҗ үзтн:: Первое правительство Путина и Первый президентский срок Владимира Путина


1999 җилин август сарин 7-нд дәәчнр Дагестанур дәврснь[43], Путиныг Йирңкә министр тәвхд түлкц болв[44].

Август сарин 9-нд Ельцин Путиныг йирңкә министрин үүл даалһач болһҗ тәвв[45]. Эннь телевизрәр келсн үгдән терүг залһмҗлач гиҗ нерлсн бәәв[46].

Август сарин 16-нд Путиныг Төрин Дум Засгин һазрин дарһ болһҗ батлв[47]. Босхачнрин эсрг аҗллһа зокан бәәһүлв[43].

1999 җилин сентябрь сард орн-сууцын бәрлһүр кедүхн террорист халдлһ һарч, 300 һару күн әмнәсн хаһцҗ[48].

Сентябрь сарин 18-нд Чечен улсин меҗәг Әрәсән церг хааһад авч. Октябрь сарин 1-нд танкин әңгүд Чечен улсин нутг-девскрт орҗ ирв[49].

1999 җилин декабрь сарин 30-нд Путинә «Миңһн җилин заагин Әрәсә» гидг нертә ниитлгиг «төрскнч үзл», «төр улс», «төрин үзл»26 гидг улс төрин һол чиглләр ниитлгдв[50].

Суңһврин ашгар «Эв-негдл» гидг нертә көдлһән 23.3 хүвин санл авч[43].

Йирңкәлгчин үүл күцәгч (1999 җилин декабрь сарин 31 — 2000 җилин май сарин 7)

Владимир Путин, Йирңкәлгчин тамһин һазрин дарһ Александр Волошин болн Кремлиг оркҗ һарчах Борис Ельцин.
1999 җилин декабрь сарин 31


1999 җилин декабрь сарин 31-нд Ельцин буусна дару Путин йирңкәлгчин үүл-көдлмшиг күләҗ авв[51].

Экнә зәрлгнь Ельцинд халдш уга бәәдлин батлһа өгәд, «Бүрн эркән эдлдгән уурсн ОХУ-ин Йирңкәлгчд үзүлх батлһана тускар»[52] гидг бәрмт бичг бәәсн бәәҗ.

Кремлин орднд болсн неелтин йослл деер үг келҗәснь. Москва, 2000 җилин май сарин 7

2000 җилин март сарин 26-нд болсн йирңкәлгчин суңһврт Путин 52.94 хүвин санл авч, экнә шатд диилвр бәрв[50].

Йирңкәлгчин негдгч болн хойрдгч хуһцань (2000-2008)

2000 җилин май сарин 7-нд Путин ОХУ-ин йирңкәлгчин цолта болв. Май сарин 17-нд эннь Михаил Касьяновиг Засгин һазрин дарһ болҗ тәвв.

2004 җилин февраль сарин 4-нд Касьянвин засгин һазриг буулһҗ, шин дарһ Михаил Фрадковиг болһв.

2004 җилин март сарин 14-нд Путин суңһврт 71,31 хүвин санлар хойрдад Йирңкәлгч болҗ суңһгдв.

2007 җилин сентябрь сарин 12-нд Путин Фрадковин Засгин һазриг буулһҗ, Виктор Зубковиг засгин һазрин дарһар тәвв.

2008 җилин май сарин 7-нд эннь эрк медлән Дмитрий Медведевд бәрүлв.

Чечнян хойрдгч дән

Чеченян хойрдгч дәнь улсд ик сольлт авч ирсн бәәҗ. 2000 җилин хаврт холвана церг Чеченян икңк нутгт кинлтән тогтав.

Һол үүл-йовдлмуднь:

Хөөт Кавказин терроризмин эсрг темцл

Бүрн кемҗәнә терроризмин эсрг аҗллһан дууссна дару Чеченян террористмүд темцлән цааранднь йовулад бәәв.

Һол үүл-йовдлмуд:

  • 2001 җилд Гудермесүр дәврв
  • 2002 җилд Ингушетин халдлһн
  • 2002 җилин октябрь сард Дубровкан Theatre Center дәәлҗ авсн
  • Москвад болсн террорист халдлһ, цәклһән һалт-тергин халдлһ
  • 2004 җилин август сард болсн оңһцин делврлт
  • 2004 җилин сентябрь сард Беслан балһсна сурһулин бүсллт

Һол уга кеҗ буулһснь:

  • 2004 җилин февраль сард Зелимхан Яндарбиевиг уга кев
  • 2005 җилин март сард Аслан Масхадовиг уга кев
  • 2006 җилин июль сард Шамиль Басаевиг уга кев
  • 2019 җилд Путин Дубровка, Бесланд әмт бәрҗ бәәсн йовдлыг Йирңкәлгч бәәх үйин хамгин берк-кецү үй гиҗ темдгләд бәәв.

Улс төрин тогтлцаг сольснь

Путин Кызыл балһснд, Тыва улс, 2007 җилин август сарин 15

Путинә 2000-2004 җилд кесн һол шинрлтснь[50]:

Закрһана шинрлтснь:

  • Холвана дүүргүдт бүрн эрктә төөләлгчнриг бәәһлснь
  • Холвана Зөвллин шинрлт: Засг дарһнриг теднә тәвсн төләлгчнр сольв
  • Төрин зөвллиг бәәһүлснь[50].

Улс төрин сольлтнь:

  • Бүс нутгин дарһнрин шуд суңһвриг хаав
  • Засг дарһиг йирңкәлгч тәвҗ, бүс нутгин хууль тогтах хургар дамҗулҗ невтрүлх
  • Бүс нутгин дарһнриг «иткл алдсн» учрас буулһх йовдл

Намин систем:

  • «Негдсн Әрәсә» гидг нам 2003 җилин суңһврт үндсн хуулин олңк нам болв
  • Төрин Думд зөвкн намин җигсәлтәр сунһврин туск хуулиг батлв
  • Нег мандатта төөргиг уга болһв
  • Засг дарһнр «Негдсн Әрәсә» гидг намд олар орҗ ирв

Хууль сәкх тогтлцаг шинрүлснь

Путинә кесн зарһин шинрлтснь:

Хууль тогтамҗин сольлтнь:

  • Зарһин хууль тогтамҗиг болвсрңһу болһх көдлмшин баг бәәһүлв
  • Һол хуулиг батлснь:
  • «ОХУ-ин зарһчин статусин тускар»
  • «ОХУ-ин зарһин тогтлцана тускар»
  • «ОХУ-ин Үндсн хуулин зарһин тускар»
  • «ОХУ-ин харсачнрин болн хуульчнрин тускар»

Процессин кодексмуд:

Бәәһүлһсин шинрлтснь:

  • Мөрдн бәәцәх хораг бәәһүлснь[56]
  • 2011 җилд Мөрдн бәәцәх хораг Прокурорин һазрас бүрн салһв[57]
  • 2014 җилд Улсин Деед болн Деед Арбитрин зарһиг негдүлв[58].

«Курск» гидг шуңһгч оңһцна үкл

2000 җилин август сарин 12-т Баренцин теңгст болсн «Курск» шуңһгч оңһц чивснь Орсин Теңгсин цергин флотын һардлһинь бәәтхә, йирңкәлгчиг чигн шүүмҗллд күргсмн. Даралсн кесг делврлтәс көлтә шуңһгч оңһц чивәд, багин цуг гешүднь бую 118 күн әмән алдв.

Эдин засгин көгҗлт

Сравнение динамики изменения ВВП (номинал) на душу населения России с государствами бывшего СССР[59]
Орс улст һазадын көрңг оруллт (1995-2013), америкин долларын тербум
Әмдрҗ болм дорк түвшнәс баһ орлһта Орсин күн-әмн хүв хүврдгнь (1992-2016), зууна хүвәр
Brent гидг тамһта һазрин тосна үннь 1987 җилин май сарас авн 2016 җилин январь күртл хүврдгнь, баррельд өгх доллар

Путин ОХУ-ин Йирңкәлгч болҗ көдлсн (2000-2007) эдин засгин ашинь негдүлҗ һарһад, Томас Грэм иигҗ бичсмн: «Эдин засгнь 1990-гч җилмүдт алдсн гилтә бүк бәәр-сүүрән эргүлҗ авсн болад, Зөвллтин үйд бәәдго бәәсн үүлчллһнә салвриг бәәдг болһв. Орс улс Китд, Япона дарунь 3-гч том алтн, валютын нөөциг хурасмн»

Орсин эдин засгнь ДНБ, аҗ-үүлдвр, селәнә эдл-ахун үүлдврллин өслтәр тодрхалгддог бәәсмн. Әмдрҗ болм түвшнәс дор бәәдг күн-әмнә хүвнь буурч (2000 җилд 29% бәәсн болхла, 2008 җилд 13.4% күртл), көдлмш уга бәәлһнә түвшн 2000 җилд 10.6% бәәсн болхла, 2008 җилд 6.2% болҗ буурсмн.

2005 җилд Путин «Эрүл-менд», «Болвсрл», «Орн-сууц», «Агро аҗ үүлдврин цогцлвриг көгҗүлх» үндснә дөрвн тергүлх төсл, «Күмни капитал», «Тав тухта әмдрх орчн-эргән» үндснә шин төслмүдиг кергҗүлҗ эклснәс зарлв. «Бәәһл орчн» болн «Эдин засгин өслт».

2012 җилин август сарин 22-т Орс улс Делкән худлдана бәәһүллһин (ДХБ) гешүн болсмн.

2006 җилд Путин төрлтиг немгдүлх арһ-кемҗә йовулхиг зарлв: күүкдин теткмҗиг икдүлх, «экин капитал» невтрүлх арһ болн нань чигн.

2008 җилин февраль сарин 1-д Тогтврҗуллтын саң Нөөцин саң, Үндснә байлгин саң гиҗ хувасмн.

2000-2010 җилд ОХУ-т орулсн һазадын көрңг оруллт 2000 җилд 11 тербум доллар бәәсн болхла, 2010 җилд 115 тербум болв.

Засг, том бизнес хойрин хәрлцән

Путин йирңкәлгч болҗ көдлҗ эклснәс авн «зах-зеелин бүк орлцачнр эрк бәргчнрәс әдл хол бәәр-сүүртә бәәнә» гисн тезисиг һарһв. Үүнә аштнь Орсин улс-төрт ик бизнесин үлмә баһдв

1990-гч җилмүдт байҗсн кедү тербумтнр улс-төрдк үлмәһән алдв. Тедн дунд Владимир Гусинский, Борис Березовский болн нань чигн. ОРТ (Негдгч цувг), ВГТРК, НТВ зерг телеүзгдлиг төрин болн төрин өмчтә компаньмуд болһв.

2003 җилд ЮКОС-ын керг эклсмн. Платон Лебедев, Михаил Ходорковский хойриг меклл һарһад, татврас зәәлсн кергәр бурушагдв. 2004 җилин хойрдгч сарин 24-д Путин Михаил Касьяновин Засгин һазриг огцрулҗ.

2004 җилин июнь-июль сард Игорь Сечин Роснефть компанин закрлмудын зөвллин дарһар суңһгдв. Удл уга тус компань өмннь ЮКОС-т харьялгддг бәәсн Юганскнефтегазыг кинлтдан авч.

Һазадын бодлһнь

Путин йирңкәлгч көдлҗәсн түрүн өдрмүдт баруна орнмудта хамтрн көдлх шаардлһта гиҗ келҗәсн. 2000 җилин март сарин 5-д ВВС-д өгсн күүндвртән эннь «Орс болхла, Европин сойлын нег кесг» гиҗ темдглҗ, НАТО-г дәәсн гиҗ үзх маһдлл баһта болвчн, эвслиг өргҗүлх талар сөрг бәәр-сүүртә бәәсмн. Путин хәрлцн ашг соньрхлыг күндткн Орсиг НАТО-д элсүлх болмҗиг олһв.

НАТО-д элсх седвиг 2000 җилд Билл Клинтонта күүндсн болвчн, Америкин төләлгчнр тевчәртә хәрүлв.

2000 җилин июнь сард Путинә зәрлгәр «ОХУ-ин һазад бодлһин үзл бәрмтлл» батлгдв. Һол зөрлһнь улс-орна аюл уга бәәдлиг хаңһах, делкән тогтврта дег җурмиг бүрдүлх, сән хам-хошан бүсиг бәәдг болһх, һазад улс-орнмудта зөвшлцх йовдл бәәв.

Путин сойлд

Путиныг алдрта, һудмҗин болн интернетин сойлд даңгин дурддг. Түүнд зөрүлсн зург, плакат, дун, граффити, видео, кино (тер тоод бәрмт кино), шог болн бусд зүүлс чигн бәәдмн. Кино судлач Стивен Ловелл, Марк Липовецки хойр «Хаврин арвн долан агчм» гидг хууль бус таңнулчин туск Зөвллтин телеүзгдлин киног шинҗлхдән Путин, Штирлиц хойрин хоорнд иҗл төстә зүүл үзҗ, төрскнч үүрг, даавр Европин имиҗтә хослулҗ бәәдгинь темдглҗ[60][61].

Филательд

Основная статья: Путин в филателии
Гейдар Алиев, В.В.Путин хойр шуудңгин маркд, Азербайҗан (2001 җил)

В.В.Путинд Орсин һурвн шуудңгин марк[62][63][64], Азербайҗан[65], КНДР[66], Либерь[67], Молдав[68], Словак[69], Словен[70], Украин болн Узбекистанын маркуд зөрүлгдв[71].

Кино

Темдглл

  1. ↑ «Отстояла вахту»: Владимир и Людмила Путины объявили о разводе // Forbes.ru. — 2013. — 6 Мөчн сарин. Архивировано 25 Лу сарин 2023 года.
  2. ↑ 1 2 Геворкян Н. П., Тимакова Н. А., Колесников А. И. От первого лица. Разговоры с Владимиром Путиным. — Вагриус, 2000. — ISBN 5-264-00257-6. Архивировано 22 Ноха сарин 2009 года.
  3. ↑ Путин Владимир Владимирович // Аргументы и факты : газета. Архивировано 4 Бар сарин 2013 года. (Дата обращения: 6 Туула сарин 2013)
  4. ↑ 1 2 Лентапедия (рус.) — 2007.
  5. ↑ http://kremlin.ru/structure/president/presidents
  6. ↑ http://www.rbc.ru/society/08/05/2017/590fffe39a7947866e52b760
  7. ↑ [1]
  8. ↑ ТАСС, 7 октября 2021. Биография Владимира Путина
  9. ↑ Putin: Russia’s Choice, (Routledge 2007), by Richard Sakwa, Chapter 9.
  10. ↑ Judah, Ben, Fragile Empire: How Russia Fell In and Out of Love with Vladimir Putin, Yale University Press, 2013, p. 17
  11. ↑ [2]
  12. ↑ Колесников, А. Владимиру Путину дали семейный номер : Семья премьера прошла перепись населения : [арх. 4 Хөн сарин 2019] // Коммерсантъ. — 2010. — № 193/П [4493] (18 Хулһн сар). — С. 5. (Дата обращения: 12 Мөрн сарин 2015)
  13. ↑ 1 2 В КОРНЯХ У ПРЕЗИДЕНТА
  14. ↑ 1 2 От первого лица, 2000, Гл. «Сын».
  15. ↑ Память народа :: Документ о награде :: Путин Владимир Спиридонович, Медаль «За боевые заслуги»
  16. ↑ Путин Владимир Спиридонович 1911 г. р : [арх. 14 Хулһн сарин 2014] // Подвиг народа в Великой Отечественной войне 1941–1945 гг : Электронный банк документов. (Дата обращения: 12 Мөрн сарин 2015)
  17. ↑ Документ о награде: Путин Владимир Спиридонович, Орден Отечественной войны I степени
  18. ↑ 1 2 ПУТИНА Мария Ивановна это
  19. ↑ Ошибка цитирования Неверный тег <ref>; для сносок :1 не указан текст
  20. ↑ Песков пояснил, в каких церквях крестили родителей Путина
  21. ↑ 1 2 3 «Путин». Фильм Андрея Кондрашова. Часть 2
  22. ↑ Медведев, 2007.
  23. ↑ Профессор Д. Момот о В.В. Путине и их тренере Усвяцове Л.И ~ Проза (Быль)
  24. ↑ Путин в кино: почему не сложилась карьера актёра. Как каскадёр Владимир Путин снимался на «Ленфильме» в 1970-х
  25. ↑ От первого лица, 2000, Гл. «Студент».
  26. ↑ Путин Владимир Владимирович
  27. ↑ Ошибка цитирования Неверный тег <ref>; для сносок :2 не указан текст
  28. ↑ Биография Владимира Путина
  29. ↑ АИФ: Владимир Путин объяснил свои амбиции на президентство
  30. ↑ Биография Владимира Владимировича Путина
  31. ↑ Распоряжение мэра Ленинграда от 28 июня 1991 года № 15-р «Об образовании комитете по внешним связям»
  32. ↑ Ошибка цитирования Неверный тег <ref>; для сносок g_bio не указан текст
  33. ↑ 1 2 Владимир Владимирович Путин. Биография
  34. ↑ Юмашев рассказал, как Путин получил работу в Кремле
  35. ↑ ГКУ объявляет войну коррупции // Коммерсантъ, 27.05.1997
  36. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 25.05.1998 г. № 575
  37. ↑ Указ президента России от 25.07.1998 № 886 «О Путине В. В.»
  38. ↑ Указ президента России от 25.07.1998 № 886 «О Путине В. В.»
  39. ↑ Последнее дело
  40. ↑ Рой Медведев, «Два президента. Борис Ельцин и Владимир Путин»
  41. ↑ Каталог записей - Search RSL
  42. ↑ Вартанов М. Путина не смогли завалить «чёрные рецензенты» // Gazeta.Ru, 28.03.2006
  43. ↑ 1 2 3 Барсенков А. С., Вдовин А. И., «История России. 1917—2007»
  44. ↑ От Дагестана до Москвы через Грозный
  45. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 09.08.1999 г. № 1011
  46. ↑ Телеобращение Ельцина: полный текст
  47. ↑ [3] Результаты голосования
  48. ↑ «Как Верховный суд РФ рассматривает дела террористов»
  49. ↑ Чеченская Республика Ичкерия в августе-сентябре 1999 года
  50. ↑ 1 2 3 4 5 Ошибка цитирования Неверный тег <ref>; для сносок внутр не указан текст
  51. ↑ Барсенков А. С., Вдовин А. И., «История России. 1917—2007»
  52. ↑ Указ Президента Российской Федерации от 31.12.1999 г. № 1763
  53. ↑ Вторая чеченская война официально завершена
  54. ↑ Хроника второй чеченской войны
  55. ↑ В.Путин подписал Гражданский процессуальный кодекс РФ и закон о введении его в действие // правовой дайджест СМИ Санкт-Петербурга
  56. ↑ При Генпрокуратуре создан Следственный комитет — Борис Ямшанов — «Следствие поправок» — Российская газета — Владимир Путин подписал закон, поставивший …
  57. ↑ В. Путин предложил объединить Верховный и Высший арбитражный суд :: Общество :: Top.rbc.ru
  58. ↑ Судный день
  59. ↑ Report for Selected Countries and Subjects
  60. ↑ Ловелл С. «Семнадцать мгновений весны» и семидесятые. Перевод Н. Полтавцевой // Новое литературное обозрение : журнал. — 2013. — № 5.
  61. ↑ Липовецкий М. Искусство алиби: «Семнадцать мгновений» в свете нашего опыта // Неприкосновенный запас. 2007. № 3. С. 131.
  62. ↑ №584. 26 марта 2000 года Президентом Российской Федерации избран В. В. Путин
  63. ↑ №1585. 7 мая 2012 года В. В. Путин вступил в должность Президента Российской Федерации
  64. ↑ № 2343. Вступление в должность Президента Российской Федерации
  65. ↑ 2001, December, 20. Friendly relations between Azerbaijan and Russia.
  66. ↑ Акопов П. Политики с зубцами и без // Политический журнал. — 2005. — № 33 (84). — 10 октября. (Дата обращения: 12 Лу сарин 2010) Архивировано 29 Така сарин 2009 года.
  67. ↑ МирМ@рок :: Новости сайта
  68. ↑ Summitul Comunităţii Statelor Independente. Chişinău 2002
  69. ↑ Slovakia Summit 2005
  70. ↑ Michel-Katalog Europa. Bd. 1. Mitteleuropa 2006. — Unterschleißheim: Schwaneberger Verlag GmbH, 2006. — 1151 S. — ISBN 3-87858-691-4. (нем.)
  71. ↑ 645. Почтовая марка с купоном «Ислам Каримов и Владимир Путин»
  72. ↑ Фильм Виталия Манского «Родина или Смерть» выходит в российский прокат — Российская газета
  73. ↑ Юбилей Владимира Путина отметят на мировом уровне
  74. ↑ Россия, Путин и НТВ Телелидеры // 20-26 февраля Архивная копия от 24 Мөчн сарин 2021 на Wayback Machine газета «Коммерсантъ» № 36 от 29.02.2012, стр. 4
  75. ↑ BBC показала третью часть фильма «Путин, Россия и Запад», посвящённую отношениям Москвы и Тбилиси Архивная копия от 24 Мөчн сарин 2021 на Wayback Machine INTERFAX.RU 3 февраля 2012
  76. ↑ В Великобритании показывают сериал о Путине
  77. ↑ Британский телеканал снимет документальный фильм о Владимире Путине — Международная панорама — ТАСС
  78. ↑ Интервью Такеру Карлсону
"https://xal.ruwiki.ru/w/index.php?title=Путин,_Владимир_Владимирович&oldid=204010" халхас авсн