Чехов, Антон Павлович

Антон Павлович Чехов
Антон Чехов 1889-гч җилд
Төрсн:	Антонъ Павловичъ Чеховъ 1860-гч җилин январь сарин 29 (1860-01-29) Орсин хаата улс, Екатеринослав муҗ, Таганрог балһсн
Өңгрсн:	1904-гч җилин июль сарин 15 Герман хаата улс, Баденвейлер
Улс-орн	Орсин хаата улс
Болвсрл	Москваһин ик сурһулин эдгәх ухана салвр
Урсхл	келвр, тууҗ, җөҗг
Һарин үзг

Антон Павлович Чеховнь (1860-1904) ахр келвр болн җөжгин зокалч бәәв.

Намтр

Антон Чехов Орсин Хаата улсин 1860-гч җилин январь сарин 29-нд (одаһин Ростов муҗ) төрсмн. Түүнә өвк эцк - Егор Михайлович Чех хамҗлһта тәрәч (крепостной) бәәһәд һазрин көлсән төлҗ чөләтә күн болҗ чадсн негнь бәәҗ. Бичкн күмснә лавк аҗллулҗасн эцк Павел Егорович Чехов, (1854-гч җилин октябрь сарин 28-нд гер авсн) Евгения Яковлевна Чехова хойр 3-гч күүкдән Антон гиҗ нерлв. Түүнә күүкд насн шаҗна байр, йосллд орлцх янзар өңгрҗ бәәҗ. Эңгин өдрмүдт сурһулин хөөн эцкиннь лавкиг манх көдлмштә, амрлтын өдрмүдт сүмд нәәрл ду дуулдг бәәҗ. А.Чехов баһ насан дурсхдан "Баһ насго күүкд насн" гисн бәәдг.

1876-гч җилд эцкиннь хулдана лавк банкрот болҗ, гер-бүлнь хамг юман хулдад, сө дүлин цагар Москваһур зулҗ, Антон көвүн 1879-гч җил күртл Таганрог балһснд үлдҗ. Тернь 1879-гч җилд дунд сурһулян төгсәд Москваһин Ик сурһулин Эдгәх ухана әңгд элсн орҗ. Эн үйәс эс гихлә 1884-гч җилд "Мельпоменә туульс" нертә ахр келврмүдин түүвр һарч, Антоша Чехонте кемәх нууц нер ашглҗ эклҗ. Тернь урн бүтәлиннь турш олн арвн нууц нер керглҗ ирсн бәәнә.

Тернь 1884-гч җилд сурһулян дүүргҗ, эмчлх эркән авч. А.Чехов әмдрхин эркд хөкр өгүлл бичҗ бәәҗ. 1886-гч җилд алдрта орсин зокалч Дмитрий Грегоровичта учрснь түүнд утх-зокалын хаалһдан хүврллт кех үндсн шалтан болсн бәәнә. Грегорович түүнә утх-зокалын авъяс-билгинь үнлхин зергцән, хөкр зокалд авъяс, цаг-заван зарцулхд харм төрҗәнә гиҗ. Үүнәс хооран Чехов бүрн кемҗәнә келвр, зокал бичх көдлмшт шамдн орсн бәәнә. үүнәс хооран "Аз-җирһл", "Зегсн бүшкүр", "Цөл", "Панр" зерг нертә болсн бүтәлмүднь төрн һарч. Мөн эн үйд бичсн зокалмудтнь Лев Толстойн сүүлин үйин бүтәлмүдәс нөлә авсн зүүлмүд чигн ик бәәдг.

1887 җилд бичсн түрүн җөҗгин зокал болх "Иванов"нь 1888-гч җилд тәәз деер тәвгдҗ, 1889-гч җилд Сахалин арлур айлҗ, бәәһлин хату-шүрүн, цөллгдсн күмсин әмдрлиг нүдәрн үзсндән "Сахалин арл" кемәх айллын темдглл болһн кевлүлҗ. Эн айллар түүнә ниигмиг харх үзл, бодлнь хүврҗ өргдсн гидг. Хөөт җилнь Барун Европур айлсн бәәнә.

Суңһдг зокалмуд

1892-гч җилд Москваһас хол биш оршх Мелихово кемәх һазриг хулдн авч 1899-гч җил күртл тендән әмдрҗ. 1896-гч җид "Цах шовун" кемәх җөҗгин зокалан бичҗ Санкт-Петербургин Александрин драмин театрт тәвсн болвчн, амҗлт оллго, Әрәсән драмин җөҗгин түүкд бичгдҗ. Зуг 2 җилин хөөн Москваһин драмин театрт дакн тәвҗ, түүнә нерн-алдриг дәкн батлҗ өгч.

1899-гч җилд Ялтад нүүн сүүршҗ, энд ахр кемҗәнә зокал "Ноха дахулсан эзгтә", мөн 1899-гч җилд Москваһин драмин театрт тәвсн "Наһцх Ваня", 1901-гч җилд аңхлн хәләһәчнрин күртәл болсн "Эгч, дү һурвн" зерг җөҗгин зокалмудан түүрвҗ. Тернь "Эгч, дү һурвн" җөҗгин Машаһин дүрд наадсн Ольга Книппертә 1901-гч җилин май сарин 25-д хүрмән кеҗ. 1904-гч җилд хамгин сүүлин җөҗгин зокал "Чииһин цецрлг"нь олна күртәл болҗ.

А.Чеховын төрсн балһсн Таганрогдк түүнә көшә

Тернь урн бүтәлиннь 25 җилин хуһцанд 900 һару зокал (ахр келвр, җөҗгин зокал, тууҗ) түүрвснәс олн бүтәлнь делкән суңһдг зокалд тооцгддг болн “Тег”, Уудьврта тууҗ”, “Дуэль”, “6-гч тасг”, “Эрчүд”, “Дугтута күн”, “Җалһд”, “Күүкд”, “Аңд йовснь”, җөҗгин зокалас “Цах шовун”, “Эгч, дү һурвн”, “Чииһин цецрлг” гих мет олыг дурдҗ болна.

1904-гч җилд Чехов гергтә хамдан Германя өмн үзгин Баденвейлер сүвллин һазриг зөрҗ. Зуг 1904-гч җилин июль сарин 15-на сө, Әрәсән тедү биш, күн төрлктнә аһу зокалч Антон Павлович Чехов өвчнәс көлтә нас барсмн. Түүг Москвад оршаҗ. Антон Павлович Чехов орсин утх-зокал, театрин көгҗлд үнлҗ баршго хүв-немр орулсн бәәһәд, умшачнр түүнә зокал-бүтәлиг ода чигн шимтн умшсар бәәнә.

Тернь нег дәкҗ: "Эдгәх ухан болхла, мини хууль-йосна гергн, хәрнь утх-зокал болхла, нууц амрг минь" гиҗ келҗ.

Әнглл:XIX зууна эмч Әнглл:XIX зууна утх-зокал Әнглл:XX зууна утх-зокал Әнглл:Орс келнә утх-зокал Әнглл:Орсин зокалч Әнглл:Орсин җөҗгин зокалч Әнглл:Шүлгч-эмч Әнглл:Орсмуд Әнглл:1860-гч җилд төрсн Әнглл:1904-гч җилд өңгрсн