Эмнлһин көвң
Эмнлһин көвң (утцнас (көвң, ноосн, маальңһ) һарһҗ авсн севсгр утцлг материал болна[1].
Өндр шингәх чадврта (гигроскопик) болсна төлә эмнлһин көвң эмчлһнә болн шав оралтын, мес засл, нүдн, гергчүдин тасг, шүднә эмнлгүд болн оңдан эмнлһин бәәһүллһст зәәлшго шаардлһата материал болҗ бәәнә. Немҗ дурдхла, көвң, маальңһин ноосиг һо сәәхнә салврт өргнәр керглгддг бәәҗ[2][3].
Түүкнь
Шингәгч эмнлһин көвң аңһах уханд (медицинд) шав-шархыг боох, цус алдлтыг зогсах, мес заслын (операцин) керг-үүлин йовцд керглдг материал болһҗ өргнәр ашглҗ бәәнә; компресс кех, тер мет олн зүүл һо-сәәхнә, эмчлһәнә болн урдас сергәлх процедурмудыг кех йовцд эдлнә[3].
Көвңгиг шингәгч материалын кевәр XIX—XX зун җилин завсрт делкән аңһах уханд түрүн керглҗ эклв. 1880 җилд Бирмингем балһсна Хатн хаана эмнлһин мес заслч Җ.С. Гэмҗи көвңгәр шингәгч боолт кехиг санл болһв. Үүнәс өмн маальңһин хату утцн эс гиҗ көвңгин утцар (көвң кенчрин утцн) өргнәр керглдг бәәҗ[4].
Көвң болн вискоз наалдмха кенчр эмнлһин көвң кехд ашглҗ бәәдг. Вискоз нооснь үлү цаһан, җигд болв чигн, көвң шиңгниг үлү сән шиңгәдг. шиңгәх арһар көвң дутхар уга эмнлһин зөрүллтәр (мес засл, һо сәәхн, эрүл-аху) маальңһин көвң үүлдврлҗ эклв[5].
Зүүлснь
Ашгллтын арһар шиңгәгч эмнлһин көвң нүднә (нүднә эмнлһнд керглдгнь өндр килһсн чинрәр тодрхалгддг), шахлт (компресс кеҗ шахх), мес заслын (мес заслын цагт кергтә болдг), эрүл-ахун (эрүл-ахун зөрүллтәр өдр болһна туслмҗин талар керглдг) гиҗ хувагддг[6].
Нүднә көвң икңкдән көвңгин түүкә эдәр кенә. Мес заслын болн эрүл-ахун (гигиенын) кергиг хаңһасн көвң — көвңгин түүкә эд эс гиҗ көвңгин түүкә эдиг наалдмха үндсн эслг эс гиҗ тусхалҗ болвсрулсн вискоз маальңгин эслгәр кесн хольмг болна. Ноосыг сәәнәр самнҗ, утцна хоорндк холвлтыг хадһлхас һазак дурын зузанта зерглн давхрһд амрхн хувагдх йоста[7].
Керглх талваһас хамарч, әрүтхсн болн әрүтхгдәд уга гиҗ хувагддг[8].
Физик-химин болн химин шинҗ-чинрнь
Эмнлһин шиңгәгч көвңиг техникин зокцуллтын стандартын хату шаардлһин даһу үүлдврлдг (ГОСТ 5556-81улс хоорндын стандарт ГОСТ 5556-2022)[7]:
| Үзүллтин нерн | Көвңгин стандартмуд | ||
|---|---|---|---|
| Нүд эмнлһнә | Мес заслын | Эрүл ахуһин | |
| Шилн зәңгдәсин нигт, самнад уга бөөгнрлин массын хүв, %, үлү бишнь | 1,5 | 2,4 | 5,0 |
| Ахр утцн (5 мм-әс баһ) болн көвңгин тоосна массын эзлх хүв, %, үлү бишнь | 0,10 | 0,15 | 0,20 |
| Һазадын хольцын аһулмҗ: хатханчг, зорһсн гих мет. | Эмнлһин көвңгд зөвшәргдхш | ||
| Тослг болн лавлг бодсин массын хүв, %, үлү бишнь | 0,30 | 0,35 | 0,50 |
| Чиигнь, %, үлү бишнь | 8 | 8 | 8 |
| Шиңгәх чадврнь, грамм, үлү бишнь | 21 | 20 | 18 |
| Капиллярнь, миллиметр, үлү бишнь | 77 | 70 | 67 |
| Хлоридын давсна массын хүвнь, %, үлү бишнь | 0,04 | 0,04 | 0,04 |
| Әрүтхсн көвңгин цәәрлтин зергнь, %, үлү бишнь | 61 | 56 | 51 |
| Үмснә аһулмҗнь, %, үлү бишнь | 0,2 | 0,3 | 0,4 |
Үүлдврлнь
Деед зергллин шиңгәгч эмнлһин көвң үүлдврлх хамгин сән түүкә эд болхла, зөвкн көвң (хольц уга) болна. Дунд зергин көвңгиг көвңгин утц, наалдмха эс гиҗ маальңгин хольмгар кедг. Һазадын көвңгиг әрлһх кергцә шаардлһнь шиңгәгч болн оңдан шинҗ-чинрәрн көвңгәс дутдго эмнлһин зөрүллтәр өндр чинртә маальңгин ноос үүлдврлх судалһаг 2011 җиләс авн Әрәсәд бий болһв[9]. 2011 җиләс авн түрүңк иим үүлдврлл Әрәсәд һарч ирв[5].
Көвң, наалдмха эс гиҗ маальңгин утцснас эмнлһин шиңгәгч көвң үүлдврлх йовцд олн зүүлин химин урвлҗудыг керглдг: натрийин гидроксид, һадрһуһин идвктә бодс, күкрин күчл болн оңдан химин урвлҗуд. Эмнлһин көвңгиг үүлдврлх технологин үндсн процессмуднь суллх, хусх машин деер механик болвсруллт кех, шүлтлгт буслһх, натрийин гипосульфитәр эмчлх, күчллгҗүлх, олн тоо уһах, хагсах йовдл болна. Көвң даавуг делдх йовцд түүхкә эдиг дахлдх хольцас цеврүлдг[10].
Хагсах үүл-йовцнь эмнлһин көвң үүлдврлхд көвң болвсрулх үндсн үй-шатмудын негн болна. Тиимәс кемр эслгиг кер хагсасн болхла, өндр Чиигшл цуг өрәд уурын болвсруллт, көгшрлтиг керглҗ көдлмш ик шаардсн нөкх сергәлт кедг[11].
Әрүтхл
Мес заслын шиңгәгч эмнлһин көвңгиг мес заслын кергт, шав-шархиг зәәлүлх, шархин тампон, цус алдлт, ус зәәлүлхиг зогсах, боолт тәвх, шарх, түлгдсн һадрһуг хойрдгч хальдвр, гемтләс хамһалхд керглҗ бәәдг. Үүнлә даһу эн зөрлһәр зөвкн әрүтхсн көвңгиг керглдг[12].
Үүлдврлд эмнлһин белн көвңгиг икңкдән радиацин цацргар әрүтхнә. Эн төрлин хальдвр уга болһдгнь Кобальт-60 эс гиҗ Цезий-137 деер сүүрлсн ионҗулгч цацргин радионуклидын эк үүсврт өртх йовдл болна. Эн арһиг керглҗ эмнлһин көвңгиг хальдврҗүлхнь — түүнә бүтүмҗлсн савлһана дару кегддг болад, эннь әрүтхлиг удан хуһцанд хадһлхд хүв немр орулдг[13].
Немҗ үзтн
- Әрүтхл (микробиологь)
- Вискоз утцн
- Көвң (урһмл)
- Маальңһ
Ном-зү
- Соловьев Н. Г. Производство гигроскопической ваты. — М.: Гизлегпром, 1933.
- Егоров П. Н. Технология ваты. — М.: Гизлегпром., 1955.
Холвас
- Особенности радиационной обработки медицинских изделий и материалов «Всероссийский научно-исследовательский институт физико-технических и радиотехнических измерений»
Темдглл
- ↑ Ожегов С. И. Словарь русского языка / под ред. Н. Ю. Шведовой. — 20-е. — М.: Русский язык, 1989. — Т. 2.
- ↑ Соловьев Н. Г. Производство гигроскопической ваты. — М.: Гизлегпром, 1933. — С. 123.
- ↑ 3,0 3,1 Большая Советская Энциклопедия / под ред. Л. С. Шаумяна. — 3-е. — М.: Госиздат, 1960. — Т. 1. — 1575 с.
- ↑ Абаев Ю. К. История раневой повязки // Медицинские новости : журнал. — 2003. — № 6. — С. 23.
- ↑ 5,0 5,1 Анна Кошелева. В России научились делать вату из льна.
- ↑ Виды медицинской ваты и сферы её применения
- ↑ 7,0 7,1 ГОСТ 5556-2022: межгосударственный стандарт. Вата медицинская гигроскопическая
- ↑ 8,0 8,1 ГОСТ 5556-81: государственный стандарт Союза ССР. Вата медицинская гигроскопическая. Технические условия
- ↑ Описание к патенту: способ получения гигроскопической ваты № 97117187/12 : заявл. 13.10.1997
- ↑ Алейников В. Ю., Кошелева М. К. Совершенствование экологической и производственной безопасности технологических процессов в производстве медицинской гигроскопической ваты // Инновационное развитие легкой и текстильной промышленности (ИНТЕКС-2016) : сборник материалов Всероссийской научной студенческой конференции. — 2016. — Т. 1. — С. 180-182.
- ↑ Беляева А. С. Эффективность процесса сушки в технологии получения медицинской гигроскопической ваты // Инновационное развитие техники и технологий в промышленности : Сборник материалов Всероссийской научной конференции молодых исследователей с международным участием. — 2023. — Т. 3. — С. 138-141.
- ↑ Рамкова Н. В., Бажбеук-Меликова Т. В. Радиционный метод стерилизации гигроваты и перевязочных материалов // Гигиена и санитария : журнал. — 1974. — № 8. — С. 64-68.
- ↑ Особенности радиационной стерилизации