Очр Ваань

[[Файл:Vajrapani_American_Museum_of_Natural_History.jpg|right|thumb|Америкин бәәһлин түүкин музейд бәәһә Очрваанин шүтән, Нью-Йорк.

'Очр Ваань (санскр. वज्रपाणि, {{санскр. वज्र, {{IAST: pāṇi — «һартан»; үгчләд орчулхла, «Һартан Очр») — Очр күлгнд бодьсадва. Бурхна сәкүсн болн хамг бурхдын күч хурасн бурхн.

Бурхн багшин өөр-шидр бәәһә һурвн ик ном тедкчин негн болх Нүдәр Үзгч Эрктә Бурхн багшин хамг нигүлсңгүг төгс хурасн бурхн, Манзушри — Бурхн багшин хамг белг-билгиг төгс хурасн бурхн болн Очр Ваань — хамг бурхдын күч төгс хурасн бурхн болна.

Номд

Алтн герл судрт Очр Ваань «Ик якшан» дүрәр бодьсадванрин тедкгч болҗ һардг.

Алтн Герл судрт (Эндкгин келнд: सुवर्णप्रभासोत्तमसूत्रेूत्रेन्देन्देन्देन्दा suvarṇaprabhāsottamasūtrendrarājaḥ) түүг "Якшан цергин ик нойн" гиҗ нерлнә^[1].

Очр күлгнә судрмудт Нүдәр Үзгч Эрктә аһу ик нигүлсңгү седкл, Манзушри аһу ик белг-билг, Дәрк һәәхмшгтә үүлч болҗ һарсн мет Очр Ваань «хамг бурхдын күч хурасн» бодьсадва гидг нертә болна. Очр күлгнә йоһачарист күчтә болн чадмһа бәәдлд күрх арһ төләлдг болн муңхгиг әрлһәд диилх үр-дүңтә бәәдлин белгдл болна.

Дүрслхин талар түүнә догшн бәәдл харвач-дәәчин (эндкгин келәр: pratayalidha) дүр болна. Эннь бәәлдәнд белдх "темцлин бәәрллтә әдлхн бәәнә. Тер суңһсн барун һартан очр, зүн һартан чөткриг боодг цалм бәрнә. Толһа деерән тавн йозурта бурхдын титм титмлсн болад, үүнәс үснь бадрн бәәнә. Түүнә нүүрнь ик догшн, игзәрсн соята болна. Маңна деернь һурвдгч нүдтә. Бийнь моһан чимгән зүүж чимсн, барун өвдгин хажуд толһань барсин арсар кесн хормгчта.

Дигха Никая гидг нертә Баһ күлгнә судрмудын цуглуллһин «Амбатха сутта» гидг судрт Очр Ваань бурхн багшин нер-йозуриг харсҗ бәәснә тускар үлгүрлҗ келгднә. Тенд залу наста Амбатха гидг нертә бирмн бурхнд ирҗ, түүг дормҗлҗ, Бурхна Шакья йозур хар, дорд төрлтә болсн төлә бирмнмудыг тәкҗ, теднд мөргх йоста гиҗ келв. Иим үгин хәрү Бурхн багш бирмнәс түүнә йозурин тускар «Шакьян боллас төрлтә биший?» гиҗ сурв. Уурлсн Амбатха сурснднь хәрү угаһар Бурхиг улм дормҗлҗ бәәв. Хойрдад хәрү авлго Бурхн һурвдад хәрү эс өгхләчн, толһачн хаһрх гиҗ санулв. Амбатха бурхна толһа деер һарч, очрарн бирмниг цокхд белн болсн Очр Вааниг үзәд әәҗ, бурхнд цуг буруһан хурдн тәәлврлҗ өгв^[2].

Бурхна хутг олх мөрәр йовгч бодсадва болһн Очр Вааняр сәкгдх эрктә болад, «күн болн күн бишин хор-көнәлд авгдҗ диилгдхд дөт болдг»^[3].

Тәрнь

Очр Вааньла нег IAST: oṃ vajrapāṇi hūṃ phaṭ. Түүнә көрңг үзгнь^[4] — {{IAST|hūṃ}}.

Шаолинь сүмин ивәгч

Профессор Мейр Шахар багш «Шаолинь сүм» (2008) гидг нертә дегтртән Очр Вааниг Шаолинь сүмин ивәгч бурхн гиҗ дурдсн бәәнә. Чжан Чжуо (660-741) гидг күүнә Таң антологин товч түүкд хамгин эрт VIII-гч зуунас авн Очр Вааниг сүмд ик күндлҗ бәәсиг харулҗ бәәнә. Эн үүл-йовдлд Шаолиня гелң Сэнчоу (480–560) Очр Вааньд зальврад, түүкә мах идҗ, йирин биш күч-чидл олҗ, ноолданд ик мергҗснә тускар келгднә^[5]. Цзудуан сүмин хамб лам (1115–1167) Сүн улсин үйд терүг күндлҗ, бахн босхҗ авч^[6].

Шаолиньд Очр Вааниг мөн бодьсадва Гуань Иньин хүвлһән гиҗ үздг. Китдин номт-эрдмтн А-Дэ үүнә шилтәниг Цаһан Бадмин судрт Гуань Инь (Авалокитешвара бурхн) номиг түгән делгрүлхд хамгин сәәнәр нөләлхин төлә аль әмтнә дүриг авч чадҗана гиҗ заасн бәәнә гиҗ үздг^[7].

Дүрсллнь

[[Файл:Buddha-Vajrapani-Herakles.JPG|left|thumb|Изображение Ваджрапани, защитника Будды, в образе Геракла (справа), 2 век н. э. Гандхара, Британский музей.]]

Һандн киидин Очр Ваанин суврһн (Улан-Батор)

Сурһлын багш Хормуста теңгрлә холвсн бәәсәр^{Эндкгт олдсн аңхн дүрмүдиг оһтрһу-айңгин теңгрлә холвҗ авч. Гераклын дүрстә болһсн бәәҗ^[8]. Хөөннь Очр Вааниг һатран ахрхн очр мод бәрсн бульчңта тәмрч баатрин дүрсәр дүрслдг болв^[9].}

VI зун жиләс авн Ик күлгнә шаҗн Солңһс Яәон хойрт делгрсн (I-гч зун җиләс Китдт делгрв). Японд Очр Ваань Шуконгосин (執金剛神 Shukongōsin, Очр бәрсн бурхан) гидг нерәр болн Бурхна хаҗуд бәәһә ур-килңтә, күчн-чидл иктә Нио (仁王 niō, сән саната хан) гидг Япон сүм-киидмүдин үүднә хаҗуд тәвдг бөк мет чиирг болн әәмшгтә дүрстә сәкүснә дүрснд нөләлсн бәәнә.

Зәрм номт-эрдмтнрин үзләр, Сканда гидг цолта Картикея нертә бурхн бас Очр Ваанин хүвлһән болна, тедн хоюрн очр мод бәрҗ, бадрңһу һалын дунд дүрслгдҗ бәәнә.

Бас хәләтн

Отхн-Теңгр — Моңһлд бәәһә Очр Вааниг тәкдг һазр.
Бодьсадва
Ном тедкгч (Дхармапала)

Ном-зү

Елихина Ю. И. Культ Ваджрапани в искусстве буддизма // Учение Будды в России: 250 лет институту Пандито Хамбо-лам: Сб. научных статей. — СПб.: Петербургское Востоковедение, 2015. — 186 с. — С.145—154. — ISBN 978-5-85803-488-9
Елихина Ю. И. Проблемы формирования и развития тибетского буддийского искусства XI – начала XX ВВ. (По материалам Тибетской коллекции Государственного Эрмитажа. — СПб.: СПбГУ, 2022.

Темдглл

↑ Vessantara. Meeting the Buddhas: A Guide to Buddhas, Bodhisattvas, and Tantric Deities. Birmingham [England]: Windhorse Publications, 1998 (ISBN 0-904766-53-5), p. 162
↑ https://theravada.ru/Teaching/Canon/Suttanta/Texts/dn3-ambattha-sutta-01-sirkin.htm#p2
↑ ^{Oxford University Press, 2004 (ISBN 0-19-516838-0), p. 182}
↑ Семенной слог
University of Hawai’i Press, 2008 (ISBN 0-8248-3110-1), стр. 35-36
↑ Там же стр.40
↑ Там же, стр. 85
↑ Елихина, 2022, p. 4.
↑ Katsumi Tanabe, «Alexander the Great, East-West cultural contacts from Greece to Japan», стр.23

[Vessantara-1] Vessantara. Meeting the Buddhas: A Guide to Buddhas, Bodhisattvas, and Tantric Deities. Birmingham [England]: Windhorse Publications, 1998 (ISBN 0-904766-53-5), p. 162

[2] ttps://theravada.ru/Teaching/Canon/Suttanta/Texts/dn3-ambattha-sutta-01-sirkin.htm#p2

[DeCaroli-3] {Oxford University Press, 2004 (ISBN 0-19-516838-0), p. 182}

[4] Семенной слог

[5] University of Hawai’i Press, 2008 (ISBN 0-8248-3110-1), стр. 35-36

[6] Там же стр.40

[7] Там же, стр. 85

[_e9e4542a0db205a4-8] Елихина, 2022, p. 4.

[9] Katsumi Tanabe, «Alexander the Great, East-West cultural contacts from Greece to Japan», стр.23

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]